1966-2016 – Tròn một nửa thế kỷ - Khối học sinh năng khiếu Toán học ĐHSPHN 1 rồi thành Khối Phổ thông Chuyên Toán, Khối Phổ thông Chuyên Toán – Tin, nay là trường Phổ thông Chuyên ĐHSP Hà Nội, 50 năm xây dựng trưởng thành và phát triển.

Ngay từ những năm đầu tiên về trường ĐHSP HN 1, được phân công giảng dạy cho lớp học sinh năng khiếu Toán đầu tiên (khóa 1 với 31 học sinh) tôi đã đầy phấn khởi và tự hào. Phấn khởi vì sau 5 năm dạy học ở các trường phổ thông tôi được điều động về đây làm việc trong một môi trường đào tạo học sinh đặc biệt như vậy. Các lớp phát hiện đào tạo bồi dưỡng học sinh năng khiếu Toán lúc đó (chỉ có ở hai trường Đại học Tổng hợp và Đại học Sư phạm Hà Nội 1) được thành lập do ý kiến chỉ đạo trực tiếp của Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng (Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa thời đó). Lớp học sinh năng khiếu đầu tiên được sự lãnh đạo của Ban giám hiệu trường ĐHSP HN1, sự quản lý trực tiếp của Ban Chủ nhiệm Khoa toán do Giáo sư Toán học Ngô Thúc Lanh làm Chủ nhiệm Khoa và Giáo sư Hoàng Chúng, Phó Chủ nhiệm Khoa trực tiếp làm chủ nhiệm Khối. Các thầy dạy toán cho lớp đều là các thầy giáo, cô giáo đầu ngành Toán học của trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1 như thầy Hoàng Chúng, thầy Ngô Xuân Sơn, thầy Lê Khắc Bảo, thầy Vũ Tuấn, thầy Nguyễn Đăng Phất, thầy Nguyễn Công Quỳ, thầy Lê Đình Phi, thầy Vũ Dương Thụy, thầy Nguyễn Mạnh Cảng và nhiều thầy giáo, cô giáo dạy chuyên toán khác.

Học sinh các lớp năng khiếu Toán này không chỉ được học các thầy dạy toán giỏi, có trình độ chuyên môn cao mà các môn khác toán các em cũng được học các thầy giáo cô giáo giỏi ở các tỉnh được Bộ Giáo dục và Đào tạo trực tiếp tuyển chọn về dạy cho các em. Chất lượng giảng dạy của giáo viên ở đây không phải đánh giá bằng số tiết lên lớp mà chủ yếu bằng chất lượng, hiệu quả của mỗi tiết dạy. Thầy dạy toán dạy thế nào để gợi mở và phát huy năng khiếu toán học cho học sinh. Các thầy cô dạy môn khác dạy thế nào để phù hợp với năng lực tư duy của học sinh, học ít hiểu nhiều và luôn gây hứng thú học tập, tạo điều kiện và hỗ trợ học sinh thực hiện tốt mục tiêu đào tạo mà nhà nước đã đặt ra.

Phấn khởi và tự hào vì thầy cô giáo giảng dạy và làm việc trong môi trường giáo dục này có đầy đủ mọi điều kiện chuyên môn thuận lợi nhất mà theo tôi không nơi nào có được lúc bấy giờ. Các thầy dạy Toán cho khối chuyên ở đây (kể cả một số cán bộ ở Viện Toán – thuộc Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam) được khối chuyên mời dạy các chuyên đề hoặc bồi dưỡng đội tuyển chuẩn bị cho thi học sinh giỏi toán quốc gia và quốc tế. Thường các chuyên đề các thày được mời chuẩn bị dạy cho học sinh từ 5 đến 6 buổi nhưng một số thầy chỉ cần 3 đến 4 buổi đã chuyển tài hết nội dung và học sinh đã tiếp nhận tốt phần bài giảng của thầy. Các thầy giáo đều khen: “Đúng là học sinh năng khiếu!”.

Khi dạy học cho các em, các thầy cũng gặp không ít tình huống bất ngờ và thú vị. Thầy Nguyễn Công Quỳ, một chuyên gia luyện thi đội tuyển học sinh giỏi, kể lại: Có lần thầy chọn được một bài toán khó và hay trong một tạp chí Toán học quốc tế. Để chuẩn bị bài giải trước khi dạy cho học sinh thầy đã suy nghĩ hàng tuần lẽ nhưng vẫn chưa tìm được cách giải hợp lý. Sau đó thầy quyết định đưa bài trên cho học sinh tìm hiểu trong một buổi lên lớp. Thật không ngờ chỉ sau hai tiết làm bài, các học sinh của thầy đã nêu ra được bốn cách giải khác nhau và đều cho kết quả chính xác. Trò thông minh, thầy mừng quá.

Các thầy cô giáo dạy các môn khác Toán ở khối phổ thông chuyên Toán trước đây thường chỉ có một hoặc hai thầy cô ở mỗi bộ môn. Các thầy cô giảng dạy ở đây với tinh thần “độc lập tác chiến”. Giảng dạy các môn khác môn chuyên với yêu cầu nội dung và phương pháp giảng dạy thế nào để phục vụ tốt mục tiêu đào tạo học sinh chuyên. Để làm được điều đó đòi hỏi mỗi thầy cô phải có trình độ chuyên môn vững chắc với phương pháp giảng dạy sát đối tượng. Có như vậy, thầy cô giới mới cảm hóa, có được niềm tin và gây hứng thú học tập cho các em, những học sinh có năng lực tư duy sáng tạo và say mê học tập.

Trong một môi trường giáo dục tốt như vậy nên các thầy cô giáo công tác ở đây đều rất tự hào, có trách nhiệm cao, say mê và tự giác với công việc, tất cả vì học sinh thân yêu, vì những mầm sáng cho tương lai của đất nước.

Sau gần 40 năm trực tiếp giảng dạy và công tác tại khối phổ thông chuyên toán tin, tôi cũng như các thầy cô giáo khác đã có được quá nhiều niềm tin và tự hào. Nhiều cựu học sinh của khối trước đây nay đã trở thành giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ khoa học, đã và đang đảm nhiệm nhiều trọng trách: những viện sĩ, những cán bộ lãnh đạo, cán bộ giảng dạy ở các trường đại học, các trường phổ thông trong nước và quốc tế. Nhiều học sinh năm xưa nay đã trở thành cán bộ chuyên gia cao cấp, các nhà lãnh đạo trong nhiều lĩnh vực, y tế, ngoại giao và các ngành kinh tế, xã hội khác.

50 năm qua, một chặng đường, một số thầy cô giáo và cựu học sinh của khối Phổ thông chuyên do tuổi tác hoặc số mệnh đến nay đã không còn nữa. Xin được ngỏ lời tri ân, chí nghĩa, chí tình tới thầy cô và các em.

50 năm, so với lịch sử của con người chỉ là một quãng thời gian quá nhỏ, nhưng thầy và trò khối Phổ thông chuyên Toán- Tin năm xưa và nay là trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm đã tạo dựng được nhiều thành tích to lớn. Từ một lớp năng khiếu Toán đầu tiên nay đã phát triển thành một trường đào tạo học sinh chuyên với hàng nghìn học sinh với nhiều môn chuyên khác nhau. Khối và Trường THPT chuyên của chúng ta xứng đáng là niềm tin và hy vọng của ngành giáo dục Việt Nam và của nhân dân cả nước.

Các thầy cô giáo và học sinh đã và đang làm việc và học tập dưới mái trường Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội thật vinh dự, tự hào và tin tưởng vào sự phát triển bền vững của trường.

Hà Nội, tháng 8 năm 2016
Nguyễn An Nghi

Danh sách cán bộ phụ trách Khối PTC Toán – Tin